ვიტამინ B12 დეფიციტური ანემია

ვიტამინ B12 დეფიციტური ანემია მიეკუთვნება მეგალობლასტურ ანემიათა ჯგუფს, რომლებიც გამოწვეულია ერითროკარიოციტებში დნმ-ის სინთეზის დარღვევით.

ის უპირატესად განპირობებულია ვიტამინ  B12 და/ან ფოლიუმის მჟავის დეფიციტით. ლიტერატურაში ხშირად ვხვდებით განსაზღვრებას ვიტამინ  B12  (ფოლიუმის) – დეფიციტური ანემია. თუმცა ამ ორი ვიტამინის კომბინირებული დეფიციტი იშვიათია.

ვიტამინ B12 დეფიციტური ანემია სისხლის დაავადებათა შორის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული პათოლოგიაა. უმეტესად ავადდებიან 60 წელზე მეტი ასაკის ორივე სქესის წარმომადგენლები, უპირატესად ქალები. ახალგაზრდათა შორის ავადობა შეადგენს 0,1%. მოხუცებში — 1%, 75 წელზე მეტ  ასაკში კი გვხვდება 4%-ში.

ვიტამინ B12 დეფიციტის გამომწვევი მიზეზებია:

I. საკვების არასაკმარისი რაოდენობით მიღება: ვეგეტარიანელობა — როდესაც ავადმყოფი არ იღებს ცხოველური წარმოშობის პროდუქტებს (ხორცს, თევზს, ღვიძლს, თირკმელს და სხვა), ასევე რძის პროდუქტებს და კვერცხს. ახალგაზრდებში ძალიან იშვიათად ვითარდება მხოლოდ ხანგრძლივი ვეგეტერიანელობის პირობებში.

II.  შეწოვის დარღვევა:
ა)  კასლის შინაგანი ფაქტორის დეფიციტ – რომელიც ვლინდება შემდეგი მდგომარეობების დროს:

1.  ადისონ-ბირმერის დაავადება;
2.  გასტრექტომია;
3.  შინაგანი კასლის ფაქტორის თანდაყოლილი არარსებობა ბიოლოგიურად არააქტიური კასლის ფაქტორის სეკრეცია (იშვიათად);

ბ) მლივი ნაწლავის დისტალური ნაწილის დაზიანება – რომელიც ვლინდება შემდეგი მდგომარეობების დროს:

1.   სპრუ
2.  ცელიაკია
3. კრონის დაავადება
4.  ნაწლავის რეზექცია.
5. სიმსივნეები და გრანულომატოზი (იშვიათად)
6.  იმერსლუნდ-გრესბეკის სინდრომი (იშვიათად)

გ) ვიტამინ B12 კონკურენტული მოხმარება:

1. დიფილობოტრიოზი
2. წვრილი ნაწლავის მრავლობითი დივერტიკული.

დ) სამკურნალო საშუალებები ამილოსალიცილის მჟავა, კოლხიცინი,  ნეომიცინი.

III. სხვა მიზეზები:
ა)  აზოტის ზეჟანგი
ბ)  ტრანსკობალამინ II ნაკლებობა (იშვიათად)
გ) ციროზი
დ) ქრონიკული ჰეპატიტი

ვიტამინ B12 დეფიციტური ანემიისთვის დამახასიათებელია შემდეგი კლინიკური სიმპტომატიკა:

•  საერთო სისუსტე;
•  ქოშინი;
•  ტკივილ გულის არეში;
•  ქვედა კიდურების შეშუპება;
• თავბრუსხვევა;
•  ჭიანჭველების ცოცვის შეგრძნება ხელებზე და ქვედა კიდურებზე;
•  სიარულის გაძნელება;
• ტკივილი ენის წვერის არეში;
• უმადობა;
• ფაღარათი;
• კანის და ხილული ლორწოვანი გარსების სიფერმკრთალე, პერგამენტისებური, მოყვითალო ელფერით;
• შებიჟვინებული სახე;
•  შეშუპებული ქვედა კიდურები — შეშუპებას შეიძლება ახლდეს ასციტი;
•  ”ლაკირებული”  ენა, ატროფიული დვრილებით, ზოგჯერ წყლულებით (უნტერ-ის გლოსიტი). ზოგჯერ ვითარდება აფტოზური სტომატიტი;
•  ავადმყოფები უფრო ხშირად ჭარბი წონის მქონენი არიან;დაავადების დიაგნოზი ემყარება:
• მთავარ კლინიკურ სიმპტომებს;
• ლაბორატორიულ-ინსტრუმენტულ მონაცემებს;
•  სისხლის ბიოქიმიურ გამოკვლევას;
• შარდის და განავლის ანალიზს;
• დამატებით დიაგნოსტიკურ კრიტერიუმებს.

ვიტამინ B12 დეფიციტური ანემიის მკურნალობისთვის მიაკითხეთ ექიმს.